Η πρώτη μέρα του Μαΐου, είναι μια μέρα που συγχρονοι και αρχαιοι πολιτισμοι γιορτάζουν την άνοιξη, σε πολλές χώρες του βόρειου ημισφαιρίου. Οι ρίζες της εορτής ανάγονται σε παγανιστικές εορτές του παρελθόντος, με πολλά από τα αρχαία έθιμα να επιβιώνουν μέχρι σήμερα. Η σημασία της ημέρας οφείλεται στην τοποθέτησή της ανάμεσα στην εαρινή ισημερία και το θερινό ηλιοστάσιο, σηματοδοτώντας το τελος του χειμωνα.
Ιστορικά, οι αρχαίοι Έλληνες γιόρταζαν τα “Ανθεσφόρια”, μια γιορτή παρόμοια με τη σύγχρονη Πρωτομαγιά, όπου νέες κοπέλες στόλιζαν τα μαλλιά τους με λουλουδένια στεφάνια, προς τιμήν της Θεάς Δήμητρας και της κόρης της, Περσεφόνης. Στην Ευρώπη, γιορταζόταν ως μέρος της γιορτής της Βελτάνης, μια πανάρχαιας Κελτικής εορτής που σηματοδοτούσε την αρχή του καλοκαιριού. Τυπικά σύμβολα περιλάμβαναν τον μάγια (maypole) και το χορό γύρω από αυτόν, με τα κορίτσια του χωριού να χορεύουν κρατώντας κορδέλες.
Με τον εκχριστιανισμό της Ευρώπης, πολλές από τις αρχικές γιορτές αλλαξαν χαρακτήρα ή απαγορεύτηκαν, με αποτέλεσμα ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς να χάσει τον θρησκευτικό του νόημα. Η μετεξέλιξη της Πρωτομαγιάς σε μια εργατική γιορτή ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν τα εργατικά κινήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες έθεσαν ως κεντρικό αίτημα την καθιέρωση του οκτάωρου. Το 1886, τα εργατικά συνδικάτα κήρυξαν μια γενική απεργία στις 1 Μαΐου για να υποστηρίξουν αυτό το αίτημα, η οποία οδήγησε στο περιστατικό του Haymarket στο Σικάγο, όπου μια βόμβα προκάλεσε τον θάνατο αρκετών αστυνομικών και διαδηλωτών.
Οι συλλήψεις και οι δίκες που ακολούθησαν ενίσχυσαν τη διεθνή προβολή των γεγονότων. Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις εξ αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος του τη ζωή του στη φυλακή. Η δίκη και η καταδίκη των διαδηλωτών προκάλεσαν παγκόσμια αντίδραση και έθεσαν τις βάσεις για την ίδρυση της Εργατικής Πρωτομαγιάς, η οποία έγινε ένα παγκόσμιο σύμβολο της εργατικής και κοινωνικής αλληλεγγύης.
Στην Ελλάδα, η σημασία της ημέρας αυτής εντείνεται από τα δραματικά γεγονότα που σημάδεψαν την περίοδο πριν και κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ιδίως τις ματωμένες Πρωτομαγιές του 1936 και 1944. Αυτές οι συγκρούσεις δεν άλλαξαν μόνο τη δυναμική του εργατικού κινήματος, αλλά έγιναν και αφετηρία για ένα κύμα ποιητικής έκφρασης που προβάλλει τις αξίες της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ισότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Μέρα Μαγιού του Γιάννη Ρίτσου, μελοποιημένη από το Μίκη Θεοδωράκη και τραγουδισμενη απο το Γρηγόρη Μπιθικώτση, που συμπυκνώνει το πνεύμα της εποχής:
