Του Ηρακλή Κουζούλογλου*
Τα έννομα αποτελέσματα της δωρεάς αιτία θανάτου πριν και μετά τον θάνατο του δωρητή.
Η δωρεά αιτία θανάτου αποτελεί μια ειδική μορφή δωρεάς στο πλαίσιο της οποίας επιδιώκεται η επίδοση ενός περιουσιακού αντικειμένου από τον δωρητή στον δωρεοδόχο, η οποία τελεί υπό την αναβλητική αίρεση είτε της προαποβίωσης του δωρητή είτε της συναποβίωσης δωρητή και δωρεοδόχου και υπό τον όρο ότι ο δωρεοδόχος δε θα απολαμβάνει μέχρι την πλήρωση της αναβλητικής αίρεσης τα δωρηθέντα. Η εν λόγω σύμβαση είναι χαριστική και αποτελεί κατά την κρατούσα άποψη δικαιοπραξία καταρτισθείσα εν ζωή, ενόψει του ότι ο δωρεοδόχος μπορεί μεν να λαμβάνει τα δωρηθέντα μετά το θάνατο του δωρητή λόγω της έννομης σχέσης, που έχει δημιουργηθεί, αλλά δεν αποκτά από την κληρονομία.
Ως προαναφέρθηκε η δωρεά αιτία θανάτου τελεί υπό την αναβλητική αίρεση του θανάτου του δωρητή ή της συναποβίωσης δωρητή και δωρεοδόχου. Τούτο πρακτικά σημαίνει ότι κατά το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την κατάρτιση της δωρεάς αιτία θανάτου μέχρι και το θάνατο του δωρητή ή και του δωρεοδόχου, ο τελευταίος έχει ένα δικαίωμα προσδοκίας κτήσης του αντικειμένου της δωρεάς.
Σύμφωνα δε με το άρθρο 201 ΑΚ «αν σε κάποια δικαιοπραξία έχει τεθεί αναβλητική αίρεση, δεν επέρχονται τα αποτελέσματά της πριν από την πλήρωση της αίρεσης». Κατά συνέπεια, ο δωρητής κατά το διάστημα που εκκρεμεί η πλήρωση της αίρεσης παραμείνει φορέας του δικαιώματος του αντικειμένου της κληρονομιάς και έχει εξουσία διάθεσης του τελευταίου και ο δωρεοδόχος έχει ένα δικαίωμα προσδοκίας κτήσης του αντικειμένου της δωρεάς με την πλήρωση της αίρεσης. Σε περίπτωση δε που ο δωρητής προβεί σε διάθεση του αντικειμένου της δωρεάς, ο δωρεοδόχος δύναται να ασκήσει αναγνωριστική αγωγή κατά τα αρ. 69 και 70 ΚΠολΔ και να ζητήσει αποζημίωση από τους κληρονόμους κατά το αρ. 204 ΑΚ εάν ο δωρητής ματαίωσε ή υπαίτια έπληξε το δικαίωμά του.
Η αίρεση, υπό την οποία τελεί η δωρεά αιτία θανάτου πληρούται, όταν προαποβιώσει ο δωρητής ή συναποβιώσει δωρητής και δωρεοδόχος, οπότε και το δικαίωμα προσδοκίας του δωρεοδόχου μετουσιώνεται σε πλήρη ενεργό δικαίωμα. Εντούτοις, η νομή του αντικειμένου της δωρεάς δεν επάγεται αυτοδίκαια στον δωρεοδόχο, αλλά στους κληρονόμους του δωρητή σύμφωνα με το αρ. 983 ΑΚ. Κατά συνέπεια, μετά το θάνατο του δωρητή, ο δωρεοδόχος ή οι κληρονόμοι του δύναται να απαιτήσει/ουν από τους κληρονόμους του δωρητή την εκπλήρωση της δωρεάς και την απόδοση του δωρηθέντος.
Παρόλα αυτά, είναι δυνατόν η αναβλητική αίρεση, υπό την οποία τελεί η δωρεά αιτία θανάτου να ματαιωθεί. Αυτό συμβαίνει εφόσον στη δωρεά έχει τεθεί ως αίρεση η προαποβίωση του δωρητή, οπότε και η αίρεση ματαιούται, εφόσον προαποβιώσει ο δωρεοδόχος ή συναποβιώσουν δωρητής και δωρεοδόχος ή η προαποβίωση του δωρητή ή η συναποβίωση δωρητή και δωρεοδόχου, οπότε και η αίρεση ματαιούται μόνο, εφόσον ο δωρεοδόχος προαποβιώσει. Άμεσο αποτέλεσμα της ματαίωσης της ανωτέρω αναβλητικής αίρεσης είναι η ανατροπή της δωρεάς αιτίας θανάτου λόγω απόσβεσης του δικαιώματος προσδοκίας του δωρεοδόχου. Στην περίπτωση αυτή, ουδεμία αξίωση ή υποχρέωση γεννάται στους κληρονόμους του αποβιώσαντα ενόψει της ηρτημένης στην δωρεά αίρεσης.
Θέλετε περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε μαζί του εδώ.
*Ειδικός συνεργάτης NoFakeNews.gr, Δικηγόρος Kouzouloglou & Associates.
