Πώς ένα απλό ερώτημα άλλαξε τον κόσμο της φωτογραφίας!

 Επιμέλεια Γιάννης Ελευθερίου

Ήταν το γεγονός που άλλαξε τον κόσμο της φωτογραφίας, όταν η Τζένιφερ Λαντ έκανε ένα απλό ερώτημα στο πατέρα της «γιατί να μην μπορώ να δω τη φωτογραφία αμέσως μόλις τραβηχτεί;;».

Ήταν η κόρη του Έντουιν Λαντ ο οποίος -μετά το ερώτημα- ανακάλυψε την πρώτη στιγμιαία φωτογραφική μηχανή Polaroid σαν σήμερα στις 21 Φεβρουαρίου 1947.

Αναλυτικότερα η ιστορία έχει ως εξής: Το 1927 ένας δεκαοκτάχρονος Αμερικανός, ο Έντουιν Λαντ άρχισε να μπαίνει κρυφά σε ένα πανεπιστημιακό εργαστήριο κάνοντας πειράματα με τα φωτοκύματα. Σύντομα ανακάλυψε μια πολύ πρωτότυπη διαδικασία την οποία ονόμασε Polaroid (από το polar που σημαίνει «πολικός»). Ήταν τόσο πεπεισμένος ότι η ανακάλυψη θα ενδιέφερε τις αυτοκινητοβιομηχανίες (για να αξιοποιηθούν στους προβολείς), που σταμάτησε τις σπουδές του και συνέχισε τα πειράματά του.

Εννιά χρόνια μετά δηλαδή το 1936 κατάφερε να τελειοποιήσει την εφεύρεση του, όμως οι αυτοκινητοβιομηχανίες τον απέρριψαν, όταν διαπίστωσαν πως ήταν ευπαθές στη ζέστη. Ένα χρόνο μετά ίδρυσε μια εταιρία οπτικών (γυαλιά ηλίου, οπτικά φίλτρα, γυαλιά αεροπόρων και οπτήρες για τα όπλα) που ήταν περιζήτητα μέχρι τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου. Μετά τον πόλεμο, όμως η ζήτηση των προϊόντων της εταιρίας είχε πάρει την κατιούσα μέχρι ένα καλοκαιρινό βράδυ διακοπών του 1943 στο Νέο Μεξικό όπου η Τζένιφερ Λαντ έκανε ένα απλό ερώτημα «γιατί να μην μπορώ να δω τη φωτογραφία αμέσως μόλις τραβηχτεί;;» . Ο Λαντ έλαβε πολύ σοβαρά το ερώτημα της κόρης του για τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Έτσι στις 21 Φεβρουαρίου 1947 και έπειτα από την παρουσίαση της ευρεσιτεχνίας του στην οπτική κοινότητα της Αμερικής, καθώς την αποδοχή της ιδέας του, χτίζεται το πρώτο στάδιο για την Κάμερα Polaroid. Την επόμενη χρονιά κυκλοφορεί και επίσημα η πρώτη στιγμιαία φωτογραφική μηχανή Polaroid με την ονομασία: “Model 95 Land Camera”.

Ενώ η πρώτη πώληση έγινε συγκεκριμένα στις 26 Νοεμβρίου του 1948 με κόστος 90 δολάρια και είχε βάρος δυο κιλών. Η κάμερα εφάρμοζε την μέθοδο εμφάνισης της απλής φωτογραφίας σε σκοτεινό θάλαμο μέσα στην ίδια τη φωτογραφική, με χρήση ιδιαίτερου χαρτιού φιλμ και την έκδοση καστανόχρωμων φωτογραφιών σε 60 δευτερόλεπτα. Η κάμερα που αποτέλεσε σταθμό για τα επόμενα μοντέλα της Polaroid για τουλάχιστον 15 χρόνια με σταδιακές ποιοτικές βελτιώσεις ως προς το χρόνο εκτύπωσης και εικόνας. Όμως πρωτού την λανσάρει μόνος  με την εταιρία του, προσπάθησε να προσεγγίσει την εταιρία Kodak η οποία αρνήθηκε γιατί θεώρησε ότι δε θα έχει μέλλον. Ωστόσο η Kodak προσάρμοσε την πατέντα της με μεγάλη δυσκολία προσπαθώντας να μην καταπατήσει την Polaroid παρ’ όλα αυτά δε το κατάφερε και το πλήρωσε με μήνυση 925 εκατομμύρια δολαρίων.

Ο συνδυασμός των προαναφερθέντων έφερε τεράστια επιτυχία, συγκεκριμένα το 1956 εξαπλώθηκε σε 45 χώρες και το 1963 έκδωσε το πρώτο στιγμιαίο έγχρωμο φιλμ ταυτόχρονα κυκλοφορώντας μαζί με την Polaroid Model 100. Αυτή ήταν η πρώτη που χρησιμοποιούσε πακέτα φιλμ και είχε έλεγχο της έκθεσης φωτός. Πράγμα που αποτέλεσε μεγάλη πρόοδο για την στιγμιαία φωτογραφία που γινόταν συνεχώς δημοφιλέστερη.

Συγκεκριμένα  τις δεκαετίες του ‘60 και του ‘70 η Polaroid κυριαρχούσε. Με πολλά μοντέλα σε κυκλοφορία, είτε μικρά και γρήγορα είτε μεγάλα και πιο δυνατά. Η Polaroid απευθυνόταν σε πλήθος καταναλωτών με διαφορετικές επιθυμίες. Από το 1965 με την πρωτότυπα μικρή για την εποχή ”Swinger” και το 1972 και 1977 με τις πολύ δημοφιλείς «SX-70» και «One Step Land Camera». Η προσοχή του κοινού ήταν στραμμένη αποκλειστικά εκεί. Την δεκαετία του 1980 ακολούθησε η «Sun 600» και μετά η «Spectra» η οποία ήταν και η πρώτη ψηφιακή κάμερα της Polaroid.

Η δεκαετία του 1990 στιγματίστηκε με δυο γεγονότα το 1991 τον θάνατο του Έντουιν Λαντ, που παρ’ όλο που δε γύρισε να ολοκληρώσει τις σπουδές του, απέκτησε 14 τιμητικά διπλώματα και 37 βραβεία για τις 533 πατέντες του και την απεριόριστη ευγνωμοσύνη στην κόρη του που τον οδήγησε στο ζενίθ της ανακάλυψης αυτής σε παγκόσμιο επίπεδο την περίοδο 1998-1999. Όμως ο 20ος αιώνας έφερε την απότομη πτώση της εταιρίας με δυο πτωχεύσεις το 2001 & 2008, την παράλληλη ανάπτυξη της τεχνολογίας δηλαδή η στιγμιαία φωτογραφία βρίσκεται υπό τη μορφή gadget και την συνεχή παραμονή στη σκιά του εαυτού της.