Κριτική και ειλικρίνεια

Τί σημαίνει για εσένα κριτική;

Πότε αισθάνεσαι ότι σου ασκούν κριτική;Eσύ ασκείς κριτική;

Πώς νιώθεις όταν σε κρίνουν;

Έχεις παρατηρήσει τα συναισθήματά σου όταν κρίνεις και όταν κρίνεσαι;

Διάλεξα τις παραπάνω ερωτήσεις για αρχή, ώστε να μπεις σε μία παρατήρηση προτού σου μιλήσω για τη διαφορά μεταξύ κριτικής και ειλικρίνειας.

Σου προτείνω να αφιερώσεις λίγα λεπτά σε αυτές τις πολύ σημαντικές ερωτήσεις και έπειτα να συνεχίσεις την ανάγνωση του άρθρου.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν πως κριτική σημαίνει ‘’λέω με ειλικρίνεια τη γνώμη μου’’ και μάλιστα κάποιοι τη στιγμή που σε κρίνουν χωρίς έλεος, πιστεύουν στ΄αλήθεια πως απλά είναι ειλικρινείς. Στην πραγματικότητα μιλάμε για δύο εντελώς διαφορετικές έννοιες με δύο βασικές διαφορές:την πρόθεση και την προσδοκία

H κριτική, όταν την ασκώ με βάζει σε θέση ισχύος. Για τον εαυτό μου πιστεύω πως τα έχω κάνει όλα καλά, ενώ για σένα πως τα έχεις κάνει όλα λάθος. Δεν σε βλέπω ισότιμα. Αισθάνομαι ότι εγώ είμαι καλύτερος! Νιώθω πως είμαι υπεράνω.

Η κριτική είναι απόλυτη και την ενδιαφέρει να σου απαριθμήσει τα λάθη σου και βεβαίως να σου υποδείξει τί πρέπει να κάνεις.

Άρα η πρόθεσή μουόταν σε κρίνω είναι να σου δείξω ότι κάνεις τα πράγματα με λάθοςτρόπο, ενώ η προσδοκία μου(ίσως και η απαίτησή μου)είναι να τα κάνεις όπως θα σου πω εγώ που ξέρω!

Η κριτική έχει φυσικά το φίλτρο μας. Πώς ξέρω τί είναι καλό για εσένα;Ακόμα και αν ήξερα, η συνθήκη είναι άλλη. Εσύ είσαι ένας άλλος άνθρωπος, δεν είσαι εγώ!

Η κριτική δεν εμπεριέχει ενεργητική ακρόαση αφού δεν με ενδιαφέρει να ακούσω αλλά να ακουστώ και να καθοδηγήσω και επομένως η ενσυναίσθησηκαι η ουσιαστική επικοινωνία δε βρίσκουν χώρο.

Έναακόμη χαρακτηριστικό της κριτικής είναι ηπαρέμβαση. Σε βάζω απέναντί μου, σε δείχνω με το δάχτυλο και με ενδιαφέρει μόνο να σε χειραγωγήσω.

Είναι γεγονός πως η κριτική είναι εθιστική.Τονώνει ψευδώς το εγώ μου, ενώ στην πραγματικότητα καλύπτει την έλλειψή μου. Όσο ασχολούμαι με εσένα για να σε κρίνω, αφήνω τα δικά μου στην άκρη γιατί δεν αντέχω να τα αντιμετωπίσω. Μέσω της κριτικής σε απορρίπτω για τα λάθη σου για να φανώ εγώ καλύτερος.

Από την άλλη πλευρά όταν σου λέω τη γνώμη μου ειλικρινά, η πρόθεσή μου είναι να σε ακούσω,να σου δείξω την αγάπη και το ενδιαφέρον μου και να μπορέσω να σου πω πως είμαι εδώ για σένα και πως νοιάζομαι πραγματικά. Η προσδοκία μου είναι να σε βοηθήσω εάν μπορώ και εάν μου το επιτρέψεις για να νιώσεις τελικά εσύ καλύτερα. Δηλαδή εμπεριέχει σεβασμό, αγάπη, αποδοχή και αληθινό ενδιαφέρον.

Η ερώτηση τί σημαίνει αυτό για μένα με την οποία ξεκίνησα αυτό το άρθρο, είναι μία από τις βασικές ερωτήσεις στο Coaching γιατί σχετίζεται με τις πεποιθήσεις μας.

Έχω μία συγκεκριμένη πεποίθηση για το τί σημαίνει κάνω ή δέχομαι κριτική και μία αντίστοιχη για το τί σημαίνει λέω με ειλικρίνεια τη γνώμη μου. Κάπου εδώ έρχεται να εισχωρήσει η πεποίθησή μας για την αγάπη, που πολύ συχνά έχει συνδεθεί με την κριτική.

Φράσεις όπως οι παρακάτω θα σε βοηθήσουν να δεις πώς οι πεποιθήσεις για την κριτική, την ειλικρίνεια και την αγάπη μπερδεύονται, δημιουργώντας προβλήματα στις σχέσεις μας:

Έτσι θα βγεις έξω; Θα σε κοροϊδεύει ο κόσμος και θα έχει και δίκιο!Εγώ από αγάπη σου το λέω, για να μη ρεζιλευτείς κι εσύ κι εμείς!

Αυτό θέλεις να κάνεις στη ζωή σου; Καλά, δε βλέπεις πως δεν έχεις καμία πιθανότητα να πετύχεις; Δεν έχεις ταλέντο αγάπη μου, εγώ το καλό σου θέλω για αυτό σου το λέω!

Είναι δυνατόν εσύ να  τρέχεις πίσω από αυτόν; Τί έχεις πάθει μπορείς να μου πεις; Eγώ από ενδιαφέρον σου το λέω!Eγώ έχω κανένα συμφέρον;

Μάλλον έχεις μπερδευτεί! Τώρα είσαι μαμά, αυτά με τις καριέρες και τις προαγωγές ξέχνα τα! Σου μιλάω με αγάπη για το καλό σου, μην με παρεξηγείς, κάποτε θα το καταλάβεις και θα με ευχαριστείς!

Και πόσα ακόμα…..και κάπως έτσι ακυρώνονται προσωπικότητες, διαλύονται όνειρα, πληγώνονται άνθρωποι!

Είναι ξεκάθαρο! Η κριτική φωνάζει, η ειλικρίνεια είναι απαλή, ήρεμη, χαϊδεύει. Εάν το παρατηρήσεις θα το δεις.

Η κριτική χαλάει τις σχέσεις ενώ η ειλικρίνεια τις ενδυναμώνει.

Είμαισίγουρη πως έχεις αρχίσειήδη να σκέφτεσαι πώςμπορείς να βάλεις όρια στην κριτική που σου ασκούν. Πριν από αυτόείναι σημαντικό να δούμε τί μπορείς να κάνεις για να σταματήσεις εσύ να ασκείς κριτική.

Ξεκίνα με το να σκεφτείς πάλι πώς νιώθεις όταν σου ακούν κριτική. Έτσι ακριβώς νιώθει και ο άλλος άνθρωπος και ξέρουμε και οι δύο ότι δεν είναι ωραίο συναίσθημα.

Κάνε μία παύση που θα σου επιτρέψει  να επιλέξεις έναν πιο ωραίο τρόπο να επικοινωνήσειςτη γνώμη σου σε κάποιον τρίτο, όταν σου τη ζητήσει! Τότε και μόνο τότε!

Εννοείται πως αυτό είναι κάτι που θέλει εξάσκηση και πως είναι στο χέρι σου να ξεκινήσεις να το εφαρμόζεις!

Ας δούμε τώρα τί μπορείς να κάνεις για να βάλεις τα όριά σου στην κριτική που δέχεσαι. Σου προτείνω κάποιες φράσεις που μπορείς να χρησιμοποιείς ανάλογα με την περίσταση και ανήκουν σε διαφορετικές κατηγορίες για να έχεις επιλογές. Σου έχω ετοιμάσει φράσεις παιχνιδιάρικες, zen, απαντήσεις με ερώτηση, δυναμικές. Δούλεψε με αυτές που σου ταιριάζουν περισσότερο:

Σε ευχαριστώ πολύ, όμως αυτή τη στιγμή αυτό δεν με βοηθάει. Αν  χρειαστώ τη γνώμη σου θα τη ζητήσω.

Θα προτιμούσα να μην ασχοληθούμε με αυτό. Ευχαριστώ.

Την επόμενη φορά θα ήταν καλύτερο να με ρωτήσεις αν χρειάζομαι τη γνώμη σου αυτή τη στιγμή.

Ξέρω τί είναι καλό για μένα. Θα σου ζητήσω να συζητήσουμε κάτι άλλο.

Μπορείς να μου πεις τη γνώμη σου όταν σου τη ζητήσω;

Στ’ αλήθεια δεν έχεις καλύτερο τρόπο να μου πεις την άποψή σου για μένα;

Θύμησέ μου πότε ζήτησα τη γνώμη σου γι΄ αυτό το θέμα;

Στην πραγματικότητα δεν με ενδιαφέρει καθόλου η άποψή σου.

Φεύγω(και φεύγεις)

Η γνώμη σου δεν με αφορά.

Η απόψή σου είναι δική σου, κράτα τη για σένα, εγώ δεν τη χρειάζομαι!

Πάντα λαμβάνουμε υπόψιν το άτομο που μας κρίνει, τη μεταξύ μας σχέση και τη συνθήκη.

Για το τέλος θέλω να σου δώσω μία άσκηση που θα σε βοηθήσει αν θέλεις να δουλέψεις πιο εστιασμένα:

Για την επόμενη εβδομάδα παρατηρώ τον εαυτό μου για να δω αν κρίνω, πώς το κάνω, σε ποιους ανθρώπους, τί έχει προηγηθεί, ποια ανάγκη με οδηγεί στο να το κάνω.

Παράδειγμα:Τσακώνομαι με την κολλητή μου όταν της κάνω κριτική για το καινούργιο της φόρεμα που θαφορέσει σε ένα πάρτι. Γιατί; Μήπως μέσα μου θα ήθελα να μπορώ να το φορέσω αλλά θεωρώ πως το σώμα μου δεν το επιτρέπει; Μήπως θα ήθελα να βρίσκομαι κι εγώ στο πάρτι,αλλά δεν με κάλεσαν; Μήπως ενώ έχεικαθυστερήσει να μου επιστρέψει κάποια χρήματα που της έχω δανείσει, αγόρασε φόρεμα 200ευρώ και έχω θυμώσει; Μήπως, μήπως, μήπως….Σκάψε, παιδέψέτο λιγάκι και θα ανακαλύψεις πράγματα για σένα ίσως για πρώτη φορά.

Nα θυμάσαι πως όσο κι αν το μυαλό μπερδεύεται, η καρδιά πάντα ξέρει! Είμαι σίγουρη πως μετά από όλα όσα διάβασες σε αυτό το άρθρο-και είναι πολλά-, θα ξέρεις πια πότε μιλάει η κριτική και πότε η ειλικρίνεια και εύχομαι να επιλέγεις το σωστό για σένα!

Χαρά Καλουμενίδη – Changing Perspective Coach – www.charakaloumenidi.gr