ΗΠΑ-Οπλοκατοχή: Χιλιάδες θύματα κάθε χρόνο στον ακήρυχτο πόλεμο εντός των τειχών…

Του Βασίλη Σπυρόπουλου

Το τραγικό περιστατικό στο Κάνσας Σίτι, με απολογισμό μία νεκρή και 22 τραυματίες, φέρνει ξανά στο προσκήνιο την κουλτούρα οπλοκατοχής και οπλοχρησίας των Αμερικανών, που δυστυχώς έχει ως συνέπεια την έξαρση του φαινομένου της ένοπλης βίας. Η αρχηγός της αστυνομίας του Κάνσας Σίτι απέδωσε τους χθεσινούς πυροβολισμούς σε κεντρικό σημείο της πόλης, στο πλαίσιο των εορτασμών για την κατάκτηση του πρωταθλήματος στο NFL από την τοπική ομάδα, τους Κάνσας Σίτι Τσιφς, σε «διαφωνία αρκετών ατόμων». Για να προσπαθήσουμε να το κάνουμε εικόνα: Κάποιοι άνθρωποι, δεν έχει σημασία πόσοι ήταν αυτοί, ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες άλλους που ζητωκραύγαζαν και επευφημούσαν την ομάδα τους για το κατόρθωμά της, κατά πάσα πιθανότητα λογόφεραν, ίσως πρόλαβαν και πιάστηκαν και στα χέρια και- τι πιο φυσιολογικό;- τράβηξαν τα όπλα που είχαν μαζί τους, για να λύσουν οριστικά τις διαφορές τους. Το ακόμη τραγικότερο είναι ότι ανάμεσα στους υπόπτους για ό,τι συνέβη συγκαταλέγονται και ανήλικοι, ενώ πολλοί από τους τραυματίες, αρκετοί από αυτούς είναι σοβαρά, είναι επίσης ανήλικοι, κάτω των 16 ετών.

Ψυχρολουσία: Από γιορτή σε μακελειό

Δεν είναι η πρώτη φορά που μια δημόσια εκδήλωση τέτοιου μεγέθους και σπουδαιότητας για μια πόλη ή μια πολιτεία μετατρέπεται σε μακελειό. Πέρυσι, στο Ντένβερ, με αφορμή τους πανηγυρισμούς για την κατάκτηση του πρωταθλήματος του NBA από τους Ντένβερ Νάγκετς, σημειώθηκαν πυροβολισμοί στο κέντρο της πόλης, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό δύο ανθρώπων. Πυροβολισμοί σημειώθηκαν πέρυσι, λόγω διαφωνίας, κατά την παρέλαση για την κατάκτηση του πρωταθλήματος στο μπέιζμπολ (το Νο1 αγαπημένο άθλημα των Αμερικανών) από τους Τέξας Ρέιντζερς. Παρόμοια περιστατικά ένοπλης βίας έχουν καταγραφεί και κατά τη διάρκεια μουσικών συναυλιών, όπως, για παράδειγμα το 2022 στο Ντάλας, όταν και 16 άνθρωποι τραυματίστηκαν. Το χειρότερο, όμως, περιστατικό μαζικών πυροβολισμών στην ιστορία των ΗΠΑ έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 2017, σε μουσικό φεστιβάλ στο Λας Βέγκας. Ένοπλος, από σουίτα ξενοδοχείου που βρισκόταν στον 32^ο όροφο, σκόρπισε τον όλεθρο, πυροβολώντας αδιακρίτως το πλήθος, με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους 60 άνθρωποι και να τραυματισθούν άλλοι 413.

Αμείλικτα τα στοιχεία

Τα επίσημα στοιχεία αποτυπώνουν μια πολύ άσχημη κατάσταση, που οδηγεί όχι μόνο σε απώλεια χιλιάδων ανθρώπινων ζωών, αλλά σε κοινωνία χάους. Ο αριθμός των δολοφονιών στις ΗΠΑ από όπλο δεν συγκρίνεται με καμία άλλη χώρα, όπως και ο αριθμός των ανθρώπων που κατέχουν όπλα.

Το 2019, 40.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας όπλων, από τους οποίους 24.000 αυτοκτόνησαν. Ένα χρόνο αργότερα, το 2020, σημειώθηκαν 19.384 ανθρωποκτονίες που σχετίζονται με όπλα, σύμφωνα με στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ. Το ακόμα πιο ανατριχιαστικό; Σχεδόν 53 άνθρωποι σκοτώνονται κάθε μέρα από πυροβόλο όπλο.

Το FBI μετριάζει τα στοιχεία, ωστόσο συνηγορεί στις καθημερινές απώλειες και κυρίως στα νούμερα των ανήλικων θυμάτων: Περισσότερα από 2.000 παιδιά και έφηβοι πεθαίνουν από πυροβολισμούς κάθε χρόνο, ενώ τα μαύρα παιδιά και έφηβοι έχουν 14 φορές περισσότερες πιθανότητες από τα λευκά παιδιά  να χάσουν τη ζωή τους από ανθρωποκτονία με όπλο.

Κατοχή και χρήση όπλων

Όταν συμβαίνουν τέτοια απάνθρωπα γεγονότα, η συζήτηση πάντοτε επικεντρώνεται στην ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με την κατοχή και την χρήση όπλων. Στο πλαίσιο αυτό, έρχεται αναπόφευκτα στο προσκήνιο η Δεύτερη Τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ, η οποία εγγυάται το δικαίωμα στην οπλοκατοχή, αλλά και στη συγκρότηση ομάδων πολιτοφυλακής. Βέβαια, αυτή η τροπολογία υιοθετήθηκε το 1791 και έχει επηρεαστεί άμεσα από το Αγγλικό Δίκαιο και την Χάρτα των Δικαιωμάτων το 1689. Ας μην ξεχνάμε ότι εκείνη την εποχή, οι πρώτοι άποικοι του Νέου Κόσμου είχαν ως βασικό στόχο την υπεράσπιση των βασικών τους κεκτημένων: την προστασία της ζωής τους, την απώθηση κάθε εισβολέα και την άμυνα απέναντι σε οποιοδήποτε τυραννικό καθεστώς. Πολλούς αιώνες αργότερα, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έκρινε, ερμηνεύοντας την συγκεκριμένη τροπολογία, ότι δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση η οπλοφορία για νόμιμο σκοπό, μεταξύ άλλων και για την προστασία της ανθρώπινης ζωής εντός της κατοικίας. Ταυτόχρονα, έκρινε ως ορθή την αποσύνδεση του δικαιώματος της οπλοφορίας από την δημιουργία ομάδων πολιτοφυλακής.

Η ερμηνεία της Δεύτερης Τροπολογίας αφήνει πολλά «ανοιχτά παραθυράκια» στον τρόπο με τον οποίο οι αρχές ελέγχουν την κατοχή και την χρήση όπλων. Ποιες (θα έπρεπε να) είναι οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια με βάση τα οποία θα μπορούσε κανείς να αγοράσει και να χρησιμοποιήσει ένα όπλο, είτε αυτό είναι ένα απλό πιστόλι, είτε ένα πολυβόλο; Υπό αυτό το πρίσμα, εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, χωρίς να είναι ειδικός επί του θέματος, πόσο εύκολο είναι να αποκτήσει ο οποιοσδήποτε ένα όπλο και να το χρησιμοποιήσει όχι για λόγους αυτοάμυνας, αλλά για να αδειάσει έναν ή πολλούς γεμιστήρες σε ένα πλήθος κόσμου, σε μια πλατεία μη ακόμη και μέσα σε μια αίθουσα σχολείου, όπως έγινε το 2022, στο Τέξας. Το Κονγκρέσο των ΗΠΑ έδρασε άμεσα τότε, επιχειρώντας να αυστηροποιήσει τους κανόνες σχετικά με την οπλοκατοχή, παρόλα αυτά στην πράξη δεν σημειώθηκε καμία σημαντική αλλαγή στην νοοτροπία των Αμερικανών για τα όπλα.

Η απόκτηση όπλου είναι πια κάτι πολύ απλό, απλούστερο και από την απόκτηση κινητού τηλεφώνου, σύμφωνα με σχετικές έρευνες στις ΗΠΑ. Υπάρχει μεγάλη πληθώρα όπλων στην αγορά, τόσο την νόμιμη, όσο και την παράνομη. Έρευνα που έγινε στην Ελβετία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στις ΗΠΑ το 2028 κυκλοφορούσαν περίπου 390 εκατομμύρια όπλα, δηλαδή περίπου 120 πυροβόλα όπλα ανά 100 κατοίκους!  Οι αριθμοί εκτιμάται ότι σήμερα έχουν αυξηθεί, καθώς η πανδημία του κορονοϊού οδήγησε ένα στα πέντε νοικοκυριά στην αγορά όπλου. Η νοοτροπία του μέσου Αμερικανού πολίτη συνδέει την κατοχή ενός όπλου με την ελευθερία, την αυτοπροστασία, την ατομικότητα, ακόμη και την εχθρότητα προς την εκάστοτε κυβέρνηση.

Ποιοι είναι υπέρ και ποιοι κατά της οπλοκατοχής

Το ισχυρότερο λόμπι μέχρι σήμερα που στηρίζει την κατοχή όπλων είναι η National Rifle Association (NRA), η οποία φαίνεται πως έχει τεράστια οικονομική στήριξη για να ασκεί πίεση ακόμη και στο Κονγκρέσο. Τουλάχιστον 27 πολιτείες των ΗΠΑ έχουν κατά πολύ μειώσει την αυστηρότητα στους ελέγχους και κυρίως στις προϋποθέσεις για την κατοχή και την χρήση όπλων. Νομοθεσίες που ίσχυαν σε πολιτείες σχετικά με την οπλοκατοχή νέων σε ηλικία ανθρώπων δεν ισχύουν πια, δίνοντας την δυνατότητα σε αυτό το κομμάτι του πληθυσμού στην ουσία να κάνει ό,το θέλει, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο την έξαρση της ένοπλης βίας μεταξύ ανηλίκων.

Την ίδια στιγμή, όσοι εκτιμούν ότι πρέπει να υπάρχουν αυστηρότεροι κανόνες ελέγχου για την οπλοκατοχή και την οπλοχρησία κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας πως εάν η κατάσταση παραμείνει ως έχει, θα αυξηθεί ο κίνδυνος δυστυχημάτων και αυτοκτονιών.