Συνέντευξη στον Κώστα Παππά
Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες αναδυόμενες ποιητικές φωνές των τελευταίων ετών. Η ποιήτρια Χρύσα Κοντογεωργοπούλου, Δρ του Τμήματος ιστορίας και αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών αποκαλύπτει τις σκέψεις της στο nofakenews.gr για την μεγάλη τέχνη της ποίησης και την βράβευσή της το 2021 με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών «Αικατερίνης Σταθοπούλου» 2021 για την ποιητική συλλογή “Λύπη ένα φτερό”, «Ως μία απ’ τις καλύτερες ποιητικές συλλογές εντός της τριετίας“. Άνθρωπος με υψηλό αίσθημα ευθύνης η ίδια απέναντι στην ποιητική δημιουργία, βαδίζει με θάρρος στην διαδρομή της και καταθέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα οπτική, η οποία αφήνει πολλές υποσχέσεις για το μέλλον.
1) Κυρία Κοντογεωργοπούλου είστε μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσία στα λογοτεχνικά πράγματα της χώρας τα τελευταία χρόνια, αν και γράφετε αρκετά χρόνια, θέλετε να μας μιλήσετε λίγο γι αυτή την διαδρομή μέσα στις λέξεις και στο ποιητικό σύμπαν;
Η διαδρομή αυτή είναι η ζωή μου. Από πολύ μικρή, σκάρωνα στιχάκια, κυρίως φυσιολατρικού χαρακτήρα… η αγάπη μου για τις λέξεις ήταν και είναι η αγάπη μου για την ίδια τη ζωή… ευωδιές, χρώματα, πολύ δυνατά συναισθήματα- τις περισσότερες φορές ανάμεικτα μ’ ερωτισμό, ίσως όχι «πάνδημο» αλλά κάποτε ουράνιο, έφεγγαν μέσα από λέξεις: λέξεις φεγγερές, που ήταν κάτι σα τα παιχνίδια μου… έπαιζα μαζί τους όπως με τα κύματα στη
θάλασσα…
2) Μια χώρα με τόσους σπουδαίους ποιητές και σπουδαίες ποιήτριες για ποιο λόγο θεωρείτε οτι ασχολείται λίγο με το ποιητικό γεγονός; Ήταν έτσι τα πράγματα και σε άλλες εποχές;
Δε νομίζω ότι είμαστε ένας μη ποιητικός λαός… σε σχέση με το ότι δεν αγοράζονται βιβλία
ποίησης ναι, σίγουρα ισχύει, ωστόσο νομίζω ότι είναι κάτι που συμβαίνει-δυστυχώς-
παγκοσμίως… όμως, το έβλεπα και στις ξεναγήσεις μου, και στις ομιλίες μου, ότι τελικά οι
άνθρωποι καθηλώνονται μπροστά στο ποιητικό: στη μαγεία που δημιουργεί ο Λόγος …αρκεί
μόνο να σιωπήσουν για να το προσέξουν…
3) Δεν θέλω να κάνω την τετριμμένη ερώτηση τί είναι ποίηση για εσάς. Θέλω όμως να σας ρωτήσω τί δεν αποτελεί αφορμή για ποίηση;
Σίγουρα ποίηση δεν είναι τα αρνητικά και τα τοξικά συναισθήματα, εκτός αν τα αφήσεις να
διαλυθούν μέσα στην ποίηση, αν όμως έχεις την όρεξη να το κάνεις… σίγουρα δεν είναι τα
«κουρασμένα» στερεότυπα άλλων εποχών-«καλός» γάμος, παιδάκια και τα λοιπά γλυκερά…
αλλά τώρα που το σκέφτομαι, μήπως κι όλα αυτά δεν έδωσαν την έμπνευση για
αριστουργήματα στο θέατρο ή στον κινηματογράφο και αλλού, με τον Ίψεν και τόσους άλλους;
Μήπως λοιπόν τελικά, κι ένα αντιποιητικό περιβάλλον δεν είναι και τόσο αντιποιητικό; Ποιος
ξέρει… ωραία αφορμή για συζήτηση και συμπεράσματα…
4) Το σπουδαίο βραβείο της καλύτερης ποιητικής συλλογής που κερδίσατε τα προηγούμενα χρόνια από την Ακαδημία Αθηνών, σας εκανε να δείτε διαφορετικά την ποίηση;
Για την ποίηση και για τη δικαίωση του Ποιητή, σίγουρα, ναι… σ’ έναν κόσμο που δυστυχώς
δουλεύει με «κυκλώματα», το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας συνεχίζει είναι
αδέκαστο και μένει μακριά από παρεϊτσες και άλλα θλιβερά…κι ευτυχώς, γιατί μην ξεχνάμε,
ότι τα πολλά κυκλώματα» επιφέρουν και… βραχυκυκλώματα… ευτυχώς λοιπόν, η θεία
οικονομία που πάντοτε οδηγεί τα βήματα μου, μ΄ έκανε να ξεπεράσω και αυτό τον σκόπελο, δηλαδή το ότι δεν ανήκα σε κάποιο από αυτά… κι έτσι, η δικαίωση αυτή με έκανε να είμαι πιο συνειδητοποιημένη, πιο υποχρεωμένη απέναντι στον κόσμο με το να είμαι εκεί, με το να
γράφω, να συνεχίζω να γράφω με άλλον «αέρα» πια… χωρίς κενά ανασφάλειας, στ’ αλήθεια, γράφω ακατάπαυστα από τότε…ευκαιρίας δοθείσης λοιπόν κύριε Παππά, να πω ότι μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις 24 Γράμματα μια ανθολογία-τις οποίας επιμελήθηκα την ύλη-με τους βραβευθέντες ποιητές και βραβευθείσες ποιήτριες από την Ακαδημία Αθηνών, κατά τα έτη 2010 έως 2022, και με τον πρωτότυπο τίτλο-σύμφωνα με τον Ευριπίδη Γαραντούδη που είχαμε την τιμή να μας κάνει τον πρόλογο- “Οι κήποι της Αγραύλου”.
5) Η εποχή μας είναι και εποχή λογοκρατούμενη, τεχνοκρατική , μπορεί μια τέτοια εποχή απομάγευσης να εμπνεύσει έναν ποιητή , μια ποιήτρια;
Μα και βέβαια! Αυτό κι αν είναι πρόκληση… κι η ζωή-κακά τα ψέματα- είναι στοίχημα, είναι
πρόκληση… όσο κι αν είναι όντως έτσι τα πράγματα γύρω μας, αλίμονο αν δεν υπάρχει για τον καθένα μας ένας μυστικός κήπος, με ό, τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον καθένα. Αυτό το κάτι άλλο λοιπόν είναι η Ποίηση… του να ποιώ, να δημιουργώ κάτι, του να απολαμβάνω αυτή τη μαγεία και την ξεκούραση του Πνεύματος που είναι η Ποίηση… άλλωστε, αυτό το κάτι είναι και η αντίστασή μας στην ζοφερή-κάποτε-πραγματικότητα. Και για να το κάνω πιο συγκεκριμένο, μπορεί να είναι μια ταινία, ένα θεατρικό έργο, κάτι που αγαπά ο καθένας από μας πολύ και στο οποίο καταφεύγει και μπαίνει μέσα του σα σε αυτόν τον μυστικό κήπο που προανέφερα… κι αυτός ο κήπος, δεν απειλείται ποτέ και από τίποτε… κανείς δε μας τον παίρνει, κανείς δε
μπορεί να τον λερώσει… κι αυτό, είναι η μεγαλύτερη αλήθεια και η μεγαλύτερη παρηγοριά.
6) Αν σας ζητούσαμε να επιλέξετε μια στροφή ένα στίχο από το έργο σας ποιον θα επιλέγατε για να περιγράψετε τους ανθρώπους και την κοινωνία μας σήμερα ;
Α, έχω επακριβώς την απάντηση: από το Λύπη ένα Φτερό, το Ποίημα «Κάποιος σκαλίζει τον
Κήπο του μέσα μου», και παραθέτω αμέσως παρακάτω κάποιους στίχους:
Θεέ μου,
Πόσο βουνό ανεβήκαμε
Για να
Φτάσουμε
Σε αυτόν εδώ τον βυθό
Βλέπεις, πονάει πολύ η φαντασία όταν
Κουνάει την ουρά της στους
Ανθρώπους
Δεν προλαβαίνουν να προβάλλουν
Από χαραμάδες πόρτας που έμειναν κλειστές,
Δυο μήλα ν’ ανθίζουν στο χαμόγελο να δεις
Και άντε
Να χτίσεις τώρα το γκρέμισμά τους
Ε, ε κάποιος σκαλίζει τον Κήπο του Μέσα μου….
7) Αν σας ζητούσαμε να κρίνετε εσείς το σύνολο του ποιητικού σας έργου και να χαρακτηρίσετε την ποίησή σας με λίγα λόγια τι θα μας λέγατε;
Δύσκολο να μιλήσω εγώ για την Ποίησή μου… πολύ περισσότερο για το σύνολό της… θα έλεγα ότι υπάρχει ένα κυρίαρχο συναίσθημα, και ότι-αν και κάποτε υπερρεαλιστική-είναι εύκολα κατανοητή-όχι πάντοτε, σίγουρα… θα έλεγα επίσης ότι εκκινείται από τη Φύση, μετατρέποντας το τοπίο σε εσωτερικό τόπο, τόπο ψυχής… τέλος, καθορίζεται και από την Τέχνη και τα πνεύματά της -σύμφωνα και με τον πίνακα του Ν. Γύζη -: τη Ζωγραφική, το Μπαλέτο, τη Μουσική, την Όπερα…. αυτό τον καιρό ακούω συνέχεια άριες σα να μαζεύω άνθη μυριστά από κήπο… πάντα με τη Μαρία Κάλλας, την οποία κι έχω λατρέψει… μια θεϊκή παρουσία σ’ έναν κόσμο θνητών…της έχω αφιερώσει και την επόμενη ποιητική μου συλλογή…
8)Με ποιές σημαντικές μας ποιήτριες του παρόντος ή του παρελθόντος θα θέλατε να συναντηθείτε και τι θα επιλέγατε να ρωτήσετε την κατά την άποψή σας σημαντικότερη από αυτές;
Θα ήθελα να έχω συναντηθεί με τον Οδυσσέα Ελύτη, με τη Μάτση Χατηλαζάρου, με τον Τάσο Λειβαδίτη και τον Νίκο Καρούζο. Η ερώτηση θα ήταν κοινή και στους τέσσερις: η εποχή αυτή στην οποία ζούμε σήμερα εμείς, θα τους είχε κάνει-κατά τη γνώμη τους- αυτούς που υπήρξαν ή όχι; Και θα το ρωτούσα, καθώς η εποχή τους δεν ήταν μια εποχή απομάγευσης αλλά μια εποχή μαγείας …θα ήταν άραγε το ίδιο τώρα λοιπόν; με παρέες λογοτεχνικές που δεν ήταν όμως κυκλώματα, με χιούμορ, με συνείδηση «πολίτη της Ποίησης» …όπως και στην αρχαιότητα… ενώ τώρα, είμαστε ιδιώτες ποιητές… να, μια και προανέφερα την Κάλλας: διαβαζα πρόσφατα, σ’ ένα εξαιρετικό βιβλίο, επιστολές της-στον πρώην σύζυγό της, στη δασκάλα της Ελβίρα ντε Ιντάλγκο, σε φίλους και συνεργάτες-, και σκεπτόμουν… τι ωραία, τότε ο κόσμος έγραφε γράμματα… εκτονωνόταν με αυτό, και άνοιγε την ψυχή του μ’ έναν τρόπο, μια αυτοθεραπεία… σήμερα έχουμε μαίηλ αλλά είναι κυρίως επαγγελματικό. Ποιος θα κάτσει να γράψει σ’ έναν φίλο, να του πει τα νέα του… δεν είναι το ίδιο με το τηλέφωνο, όχι, σε καμία περίπτωση… είμαστε ιδιώτες λοιπόν σήμερα, και οι ποιητές… όσο καλοί ή κακοί κι αν είμαστε, είμαστε ιδιώτες… κλεισμένοι και αποκλεισμένοι στα γραπτά μας, χωρίς την επαφή σε τακτά διαστήματα που είχαν εκείνοι… αλλά δε θα το μάθουμε ποτέ, τι θα μας απαντήσουν… ποιος ξέρει όμως… πολλές φορές-και το έχω νοιώσει αυτό- οι απαντήσεις έρχονται με τον δικό τους τρόπο από το Επέκεινα… οι άνθρωποι αυτοί κάποιες φορές μας απαντούν από Εκεί…απλώς, εμείς δε τους ακούμε… όπως δεν ακούμε και τον Θεό-για να θυμηθούμε και τα λόγια από το έργο του
Ταρκόφσκυ: ρωτάνε τον Θεό γιατί δεν μιλά σε κάποιον που τον έχει ανάγκη. Κι Εκείνος
απαντά, «του μιλάω, αλλά δε με ακούει»…. Ας Τον ακούσουμε λοιπόν… και νομίζω, κάποιες
φορές η Ποίηση μπορεί να εμπεριέχει απόηχους της φωνής Του! Ας τους ερμηνεύσουμε!!!
Αυτά. Σας ευχαριστώ πολύ για τις εύστοχες και πρωτότυπες ερωτήσεις σας.
