Του Βασίλη Σπυρόπουλου
Με βαριά την σκιά των συνεχών απειλών της ρωσικής «αρκούδας» και της αναβίωσης- άραγε, σταμάτησε ποτέ;- ενός Ψυχρού Πολέμου, οι αξιωματούχοι των Βρυξελλών αναζητούν τρόπους ενίσχυσης της κοινής αμυντικής πολιτικής ανάμεσα στα 27 κράτη- μέλη της ΕΕ, αλλά και τόνωσης της πολεμικής βιομηχανίας της Ευρώπης, η οποία, ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια, δεν έδειξε ελπιδοφόρα σημάδια αύξησης της παραγωγής της. Υπό αυτό το πνεύμα, η Κομισιόν παρουσίασε χθες ένα μάλλον εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο, που στοχεύει στο να δώσει κίνητρα στις ευρωπαϊκές χώρες να αγοράζουν στρατιωτικό εξοπλισμό, από κοινού, από ευρωπαϊκές εταιρείες, συμβάλλοντας στην ταχύτερη ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας, μέσω και της πιο στοχευμένης εκμετάλλευσης των νέων τεχνολογιών.
Προς αυτή την κατεύθυνση, υπάρχει ο σχεδιασμός να δαπανηθούν 1,5 δις ευρώ, τα οποία είναι ελάχιστα μπροστά σε όσα επιπλέον χρειάζονται, για να ευοδωθούν οι βλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ωστόσο είναι μια πρώτη, μικρή «μαγιά» που θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να αλλάξει τον τρόπο σκέψης χωρών- μελών προς μια πολιτική συνεργασιών στον τομέα των αμυντικών εξοπλισμών. Μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές χώρας έβαλαν «βαθιά» το χέρι στην τσέπη, ξοδεύοντας τεράστια ποσά σε στρατιωτικό εξοπλισμό. Υπολογίζεται ότι τα κράτη- μέλη της Ε.Ε. ξόδεψαν περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια ευρώ, αγοράζοντας κυρίως από εταιρείες εκτός Ευρώπης. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι περισσότερο από το 60% των χρημάτων που δαπανήθηκαν κατευθύνθηκε προς τις ΗΠΑ, τον πρώτο στον κόσμο εξαγωγέα στρατιωτικού εξοπλισμού.
Το χρονοδιάγραμμα της Κομισιόν περιλαμβάνει συγκεκριμένους στόχους μέχρι το 20230, οπότε η Ε.Ε. θα πρέπει να προμηθεύεται το 40% του αμυντικού της εξοπλισμού μέσω συνεργασιών, δαπανώντας τουλάχιστον το 50% των προϋπολογισμών για αμυντικές προμήθειες εντός των συνόρων της. Οι προτάσεις που έγιναν αναφέρονται και σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής εκδοχής του αμερικανικού συστήματος ξένων στρατιωτικών πωλήσεων, βάσει του οποίου οι ΗΠΑ βοηθούν κυβερνήσεις άλλων χωρών να αγοράζουν όπλα από αμερικανικές εταιρείες.
Όλα τα παραπάνω είναι, μέχρι στιγμής, σχέδια επί χάρτου, που καλούνται να τα μελετήσουν και να τα εγκρίνουν οι 27 χώρες- μέλη, όπως και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εκτός κάδρου δεν θα μπορούσε να μείνει το ΝΑΤΟ, το οποίο χαιρετίζει μεν τις πρωτοβουλίες της Ε.Ε. στον τομέα της άμυνας, βάζοντας, από την άλλη πλευρά, όρια ώστε να μην προκύψουν προβλήματα στον ρόλο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Οι Βρυξέλλες υπολογίζουν χωρίς τον «ξενοδόχο»;
Οι προσπάθειες της Ε.Ε. να ενεργοποιήσει τις χώρες- μέλη προς την κατεύθυνση της στενής συνεργασίας και του, από κοινού, σχεδιασμού μιας αποδοτικότερης αμυντικής πολιτικής, που θα ενίσχυε και την ευρωπαϊκή πολεμική βιομηχανία, είναι άγνωστο εάν θα βρει «ευήκοα ώτα». Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι η πρώτη φορά που λαμβάνονται τέτοιες πρωτοβουλίες. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την βιομηχανία, Τιερί Μπρετόν, είχε κάνει πρόταση για τη δημιουργία ενός αμυντικού ταμείου της Ε.Ε., ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η ιδέα του δεν έχει ακόμη βρει πρόσφορο έδαφος ανάμεσα στις χώρες- μέλη, άρα γιατί να αλλάξει κάτι τώρα, με τους νέους σχεδιασμούς που φέρνει προς συζήτηση η Κομισιόν;
Οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς όπλων στον κόσμο (2018- 2022)
Από την άλλη πλευρά, δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός ότι και τα λεφτά είναι πάρα πολλά και τα συμφέροντα ακόμη μεγαλύτερα. Μόνο για το 2022, ο παγκόσμιος στρατιωτικός προϋπολογισμός έφθασε τα 2,2 τρισεκατομμύρια δολάρια, σημειώνοντας αυξητικές τάσεις για όγδοη συνεχόμενη χρονιά. Οι ΗΠΑ αναδείχθηκαν πρωταθλήτριες στην πώληση οπλικών συστημάτων, αντιπροσωπεύοντας το 40% του συνόλου μέσα σε μια τετραετία (2018- 2022). Η Ρωσία ήταν δεύτερη, με ποσοστό 16%, και η Γαλλία τρίτη, με 11%. Την ίδια στιγμή, η Ινδία αναδείχθηκε το ίδιο χρονικό διάστημα (2018- 2022) ο μεγαλύτερος αγοραστής όπλων, με 11%, δεύτερη ήταν η Σαουδική Αραβία, με 10%, και τρίτο το Κατάρ, με 6%. Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν ότι υπάρχει πεπατημένη πάνω στην οποία κτίζονται και διατηρούνται παγκοσμίως οι γεωστρατηγικές ισορροπίες.
