Του Γ. Χρυσικόπουλου
Μια παλιά πρόταση, που αν είχε υποστηριχτεί και πλαισιωθεί με ρεαλιστικά επιχειρήματα και συμφέρουσες οικονομικά προτάσεις θα μπορούσε να είχε προχωρήσει, επανέφεραν τα Νέα, προκαλώντας εκ νέου σχετικές συζητήσεις. Η πρόταση αφορά στη μόνιμη τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα που, όπως αποκάλυψε η εφημερίδα, βρίσκεται στο τραπέζι των συζητήσεων στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή.
Η συζήτηση που έχει ανοίξει στη ΔΟΕ προφανώς οφείλεται και στο γεγονός πως για να παραμείνει η διεξαγωγή του κορυφαίου αθλητικού γεγονότος στα πολύ υψηλά στάνταρ που έχει καθιερωθεί, τα κράτη που τους αναλαμβάνουν βάζουν «βαθιά το χέρι στην τσέπη», τις περισσότερες φορές χωρίς να αποσβένουν. Κι εκεί έρχεται η ιδιωτική πρωτοβουλία, οι χορηγοί και η ακραία εμπορευματοποίηση για να βοηθήσουν οικονομικά στην τέλεση τους. Μια μόνιμη έδρα, με ιστορική αναφορά στα ολυμπιακά ιδεώδη, η χώρα που τους γέννησε, δηλαδή η Ελλάδα, θα έλυνε πολλά προβλήματα.
Όπως και να έχει η πρόταση που μελετούν οι Αθάνατοι δεν είναι καινούργια. Σχετικά πρόσφατα, το 2016, η Κρ. Λαγκάρντ ερωτώμενη από Έλληνα δημοσιογράφο απάντησε πως «θα μπορούσαμε να εγκαταστήσουμε μόνιμα τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο σπίτι τους, στην Αθήνα, ενδυναμώνοντας την οικονομία της και τον τουρισμό».
Βέβαια ο πρώτος που είχε αυτήν την ιδέα ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ο ίδιος, ως πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας, είχε στείλει σχετικές επιστολές στον πρόεδρο της ΔΟΕ Λόρδο Κιλλάνιν τον Απρίλιο του 1976 και τον Φεβρουάριο του 1980, λίγους μήνες πριν την τέλεση των Ολυμπιακών της Μόσχας, τους οποίους «μποϊκοτάρισαν» τα κράτη της Δύσης, εγκαινιάζοντας την «αποχή» ως ένδειξη πολιτικής διαμαρτυρίας. Πράγματι τέσσερα χρόνια αργότερα ήταν το Λος Άντζελες που γνώρισε από πρώτο χέρι την πολιτικοποίηση των Ολυμπιακών Αγώνων, όταν δεν παραβρέθηκαν αθλητές από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και γενικά επιρροής ΕΣΣΔ.
Ένας πολιτικός του διαμετρήματος αλλά και της οξυδέρκειας του Κων. Καραμανλή είδε την εξέλιξη των πραγμάτων και παρενέβη, εννοείται και προς όφελος της χώρας του. Έτσι για πρώτη φορά το 1976, όταν ανακοινώνοντας οι αποχές από τους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ, κυρίως από χώρες της Αφρικής ως διαμαρτυρία για το καθεστώς του Απαρτχάιντ, ο Κ. Καραμανλή έγραψε στον πρόεδρο της ΔΟΕ: «Οι πρόσφατες εξελίξεις γύρω από το θέμα των Ολυμπιακών Αγώνων προσλαμβάνουν πλέον διαστάσεις επικίνδυνες για την τύχη του μοναδικού και αιωνόβιου θεσμού. Και πέραν αυτού, οι έριδες που προκαλούν αυτές οι εξελίξεις μεταβάλλουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες από παράγοντα υφέσεως σε παράγοντα εντάσεως. […] Η Ελλάς προσφέρεται να διευκολύνει τη λύση των προβλημάτων αυτών, διαθέτοντας τον κατάλληλο χώρο, την Αρχαία Ολυμπία, για τη μόνιμη τέλεση των Αγώνων».
Ο τότε πρόεδρος της ΔΟΕ, εκπροσωπώντας τους Αθάνατους αλλά και υπό το βάρος του πολιτικού παρασκηνίου απαντούσε εκθειάζοντας την πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού, ωστόσο διευκρίνιζε πως όλες οι χώρες έχουν το δικαίωμα διεκδίκησης τέλεσης του κορυφαίου γεγονότος, και ήδη υπήρχαν υποψηφιότητας αφού «από το 1978 είμαστε υποχρεωμένοι να κατανείμουμε τους Αγώνες της 23ης Ολυμπιάδας (του 1984)».
Το «κλικ» στην Ολυμπιάδα της Μόσχας
Η πρόταση Καραμανλή κέρδισε πόντους και υποστηρικτές (ανάμεσα τους τον Αμερικανό Πρόεδρο Κάρτερ, τον Δυτικογερμανό Καγκελάριο Κολ, μεγάλα διεθνή μέσα) την περίοδο προ των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν είχε προκαλέσει την οργή των Δυτικών, που ανάμεσα στα άλλα μέσα πίεσης προς τη Μόσχα χρησιμοποίησαν και την παρουσία των διεθνών αποστολών στους Ολυμπιακούς. Μετά από μήνες διεργασιών, διαπραγματεύσεων, απειλών και ψυχροπολεμικής έντασης, οι Δυτικοί μποϊκοτάρουν την Ολυμπιάδα της Μόσχας. Ο οξυδερκής Καραμανλής ξαναστέλνει επιστολή στη ΔΟΕ, λίγο πριν αποχωρήσει από την πρωθυπουργία για την Προεδρία της Δημοκρατίας΄.
«Πιστεύω ότι καμιά άλλη χώρα δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει την μόνιμη διεξαγωγή των Αγώνων στην περιοχή της, εκτός από την χώρα που γέννησε την Ολυμπιακή Ιδέα και είχε την ικανότητα να διατηρήσει το βαρύ προνόμιο τελέσεώς τους επί χίλια ολόκληρα χρόνια. […] Η Ελλάς, Κύριε Πρόεδρε, προσφέρεται να διευκολύνει την λύση των προβλημάτων αυτών, διαθέτοντας τον κατάλληλο χώρο, και μάλιστα στην Αρχαία Ολυμπία, για την μόνιμη τέλεση των Αγώνων. Ο χώρος αυτός μπορεί να προσλάβει τον χαρακτήρα ουδετέρου εδάφους με μια διεθνή συμφωνία που θα κατοχυρώνει τα δικαιώματα στις εγκαταστάσεις, θα καθιερώνει το απαραβίαστο της περιοχής και θα αναγνωρίζει τον αποφασιστικό ρόλο της Ολυμπιακής Επιτροπής στην αθλητική αρμοδιότητά της» σημείωνε μεταξύ άλλων.
Ο τότε πρωθυπουργός της χώρας διευκρίνιζε πως επανέλαβε την πρόταση για λόγους πολιτικής, οικονομικής και προπαντός ηθικής τάξεως. «Αντί να ενισχύσουν την ειρήνη και την προσέγγιση των λαών οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν καταστεί μήλο της έριδος. Και από άποψη οικονομική μόνο οι πλούσιες χώρες θα είναι σε θέση να διοργανώνουν τους αγώνες» και τόνιζε: «Προσφέρουμε μια έκταση Ελληνικής γης υπό διεθνή διοίκηση, μια μόνιμη εγκατάσταση για τις αθλητικές οργανώσεις και την παγκόσμια αθλούμενη νεότητα. Γι’ αυτό τον λόγο θα ήταν δυνατό να ζητήσουμε μια οικονομική συμμετοχή, αδιακρίτως φυλής ή εθνικότητας».
Πράγματι, αυτή τη φορά η κίνηση Καραμανλή είχε αποτέλεσμα. Όπως σημειώνεται στο αφιέρωμα της Καθημερινής στην πρόταση του Κ. Καραμανλή «η αλλαγή του κλίματος στους κόλπους της ΔΟΕ φάνηκε στο κείμενο της απαντητικής επιστολής του προέδρου της, λόρδου Κιλάνιν, στις 4 Φεβρουαρίου 1980. Μεταξύ θερμών και ενθαρρυντικών λόγων στον Ελληνα πρωθυπουργό, τον πληροφόρησε ότι η επιστολή του είχε περιληφθεί στην ημερήσια διάταξη της 82ας Συνόδου της ΔΟΕ, που θα γινόταν στο Λέικ Πλάσιντ των ΗΠΑ. Επειτα από ένα μήνα, ο λόρδος Κιλάνιν ενημέρωσε τον Κων. Καραμανλή ότι όλα σχεδόν τα μέλη της ΔΟΕ υποδέχθηκαν με ενδιαφέρον την πρότασή του, με αποτέλεσμα να αποφασιστεί ομόφωνα η σύσταση ειδικής επιτροπής με πρόεδρο τον πρέσβη Λουί Γκιραντού για να μελετήσει την ελληνική πρόταση».
Τον επόμενο Απρίλιο, το προεδρείο της επιτροπής επισκέφθηκε την Ελλάδα και μαζί με τον Κων. Καραμανλή ξεναγήθηκαν στους χώρους της Αρχαίας Ολυμπίας. Εκεί ο Ελληνας πρωθυπουργός εξέφρασε την πεποίθηση ότι «η Ελλάς μπορεί να γίνει διεθνές πολιτιστικό κέντρο με την αναβίωση ορισμένων θεσμών της αρχαιότητας, όπως είναι το Ευρωπαϊκό Δελφικό Κέντρο και οι Ολυμπιακοί Αγώνες».
Οι New York Times, σε κύριο άρθρο στις 28 Μαρτίου με τίτλο «Ο πόλεμος για τους Αγώνες», που αναφερόταν στο μποϊκοτάζ των Αγώνων της Μόσχας, κατέληγαν: «Ο κ. Κάρτερ προτείνει να επιστρέψουν κάποτε οι Αγώνες στον τόπο γεννήσεώς τους, την Ελλάδα». Στις 23 Μαρτίου η Washington Post δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Ο χώρος της Ολυμπίας: μια αρχαία λύση σε ένα σύγχρονο πρόβλημα». Εκτεταμένα δημοσιεύματα, υποστηρικτικά της ελληνικής πρότασης, εμφανίστηκαν στις γαλλικές εφημερίδες Liberation, Le Figaro, L’ Equipe, L’ Aurore, Le Matin, στη μεγάλης κυκλοφορίας ιταλική εφημερίδα Il Giornale, καθώς και στον βελγικό και στον ελβετικό Τύπο. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ, σε συνέντευξή του στην Bild επεσήμανε την ανάγκη της επιστροφής των Αγώνων στην Ελλάδα.
Και ξαφνικά, στα τέλη του 1981, το ενδιαφέρον αρχίζει να ανακόπτεται. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λ.Α. το 1984 σηματοδοτούν την πλήρη εμπορευματοποίηση της διοργάνωσης, Για πρώτη φορά οι Ολυμπιακοί Αγώνες έγιναν χωρίς κρατική οικονομική ενίσχυση, παρά μόνο με ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα, και μάλιστα παρουσίασαν μεγάλα κέρδη. Όλοι πλέον ήθελαν τους Αγώνες μαζί με τα κέρδη τους σε κάποια πόλη, σε ένα λιμάνι, σε μια έδρα πολυεθνικής…
Και μόνο τυχαίο δεν είναι πως δυο διοργανώσεις αργότερα οι Ολυμπιακοί ξαναγίνονται στις ΗΠΑ, στην Ατλάντα, σε βάρος της Αθήνας…
